Michaił Bakunin

Program Tajnego Międzynarodowego Aliansu Demokracji Socjalistycznej

1869

Nota redakcyjna

Po rozwiązaniu Międzynarodowego Aliansu Demokracji Socjalistycznej, pojawił się problem konsolidacji działań członków Międzynarodówki o poglądach antyautorytarnych i anarchistycznych. W 1869 roku Bakunin napisał nowy program Aliansu oraz organizacji Bracia Międzynarodowi, które to miały stanowić platformę dla działań grup anarchistycznych. Statuty te stanowiły dowód podczas prac komisji Międzynarodówki, powołanej przez niechętną anarchizmowi marksowską Radę Generalną, mający udowodnić istnienie tajnej grupy chcącej przejąć "władzę" w Międzynarodówce. Bakunin został usunięty, co doprowadziło do rozłamu w Stowarzyszeniu i praktycznie jego upadku w dotychczasowej formie.

Tekst za K. Marks, F. Engels Dzieła t. 18. Publikacja w wersji elektronicznej: Anarchistyczne Archiwa 2005.


  1. Międzynarodowy Alians został założony w tym celu, aby w oparciu o zasady wyrażone w naszym programie organizować i przyspieszyć rewolucję światową.

  2. Stosownie do tych zasad jedyny cel rewolucji polega na:
    a) zniszczeniu wszystkich religijnych, monarchicznych, arystokratycznych i burżuazyjnych potęg i władz w Europie. A zatem obaleniu wszystkich istniejących dziś państw wraz ze wszystkimi ich instytucjami politycznymi, prawnymi, biurokratycznymi i finansowymi;
    b) zbudowaniu nowego społeczeństwa wyłącznie na podstawie swobodnie zrzeszonej pracy, której punktem wyjścia jest kolektywna własność, równość i sprawiedliwość.

  3. Rewolucja, tak jak ją pojmujemy, a raczej jak się dziś nieuchronnie siłą rzeczy kształtuje, ma w istocie charakter międzynarodowy, czyli powszechny. Z uwagi na zagrażającą koalicję wszystkich uprzywilejowanych interesów i wszystkich reakcyjnych sił w Europie, które rozporządzają wszystkimi straszliwymi środkami, jakie daje im mądrze zorganizowana organizacja, z uwagi na głęboką przepaść, istniejącą dziś wszędzie między burżuazją i robotnikami - żadna narodowa rewolucja nie może liczyć na sukces, jeśli nie obejmie jednocześnie wszystkich innych narodów; nigdy nie byłaby w stanie przekroczyć granic jakiegoś kraju i nabrać powszechnego charakteru, gdyby nie zawierała w sobie samej wszystkich elementów tej powszechności, to znaczy, gdyby nie była rewolucją wyraźnie socjalistyczną, burzącą państwo i przynoszącą wolność przez równość i sprawiedliwość; od dziś bowiem nic innego nie może zjednoczyć, zelektryzować i podnieść wielkiej, jedynie prawdziwej potęgi naszego stulecia - robotników, jak tylko całkowite wyzwolenie pracy na gruzach wszystkich instytucji stojących na straży dziedzicznej własności i kapitału.

  4. Ponieważ nadchodząca rewolucja może być tylko rewolucją powszechną, Alians albo, mówiąc wprost, spisek, który ma ją przygotować, zorganizować i przyspieszyć, musi być także powszechny.

  5. Alians będzie dążył do dwojakiego celu:
    a) będzie usiłował szerzyć w masach ludowych wszystkich krajów właściwe poglądy na politykę, ekonomię społeczną i wszystkie zagadnienia filozoficzne. Będzie prowadził intensywną propagandę za pomocą czasopism, broszur i książek, jak i przez zakładanie jawnych stowarzyszeń;
    b) będzie starał się przyciągnąć do siebie wszystkich inteligentnych, energicznych i godnych zaufania ludzi, ludzi dobrej woli i szczerze oddanych naszym ideom, aby w ten sposób stworzyć w całej Europie, a w miarę możności także w Ameryce, niewidzialną sieć ofiarnych rewolucjonistów, którzy właśnie dzięki temu związkowi staną się jeszcze silniejsi.