#title Kto tu jest terrorystą? #author Paweł Ziółkowski #date 9 lutego 2020 #SORTtopics polskie, kurdystan, turcja, bliski wschód #source https://rozawa.home.blog/2020/02/09/kto-tu-jest-terrorysta/ #lang pl #pubdate 2021-03-15T04:54:44 28 stycznia belgijski Sąd Kasacyjny – najwyższa instancja sądowa Belgii, uznał, że Partia Pracujących Kurdystanu (PKK) nie jest organizacją terrorystyczną. Tym samym podtrzymał decyzję sądu apelacyjnego z 8 marca 2019 roku. Sprawa w której zapadł wyrok ciągnęła się latami i dotyczyła 41 osób. Holenderska dziennikarka Frederike Geerdink zwróciła jednak na twitterze uwagę, że pierwotnie było 42 oskarżonych (w rzeczywistości Frederike napisała o 42 i 43, ale to błąd)[1]. Kim była ta 42 osoba? I dlaczego zniknęła z listy oskarżonych? Zniknęła bo nie żyje. A nie żyje bo została zamordowana. Brakującą oskarżoną była Fidan Doğan, jedna z trzech działaczek kurdyjskich zamordowanych w nocy z 9 na 10 stycznia 2013 roku w Paryżu. Zazwyczaj przyjmuje się, że głównym celem była Sakine Cansız, jedna z założycielek PKK i ikona kurdyjskiego ruchu kobiecego[2], a celem było storpedowanie procesu pokojowego pomiędzy PKK, a państwem tureckim, który wtedy trwał, lub przynajmniej osłabienie pozycji negocjacyjnej Kurdów. Eyyup Doru, europejski przedstawiciel prokurdyjskiej partii HDP (Halkların Demokratik Partisi – Ludowa Partia Demokratyczna) uważa, że to nie legendarna „Sara” była głównym celem, ale właśnie Fidan[3]. Ta urodzona w tureckim zaborze Kurdystanu 31-letnia obywatelka Francji miała szerokie kontakty we francuskiej klasie politycznej, z ówczesnym prezydentem Françoisem Hollande włącznie. Celem ataku miałoby być osłabienie kontaktów ruchu kurdyjskiego z władzami francuskimi. Ktokolwiek byłby głównym celem i jaki nie byłby motyw, wiemy kto był sprawcą. Niejaki Ömer Güney. Ömer niestety zmarł 13 grudnia 2016 roku po operacji guza mózgu. Na pięć tygodni przed planowanym procesem. Nie wiadomo czy jego śmierć była naturalna. Wiadomo, że 12 stycznia 2014 roku do internetu trafiło nagranie, na którym omawia plan zabójstwa z dwoma agentami MIT[4]. 14 stycznia wyciekła wewnętrzna notatka MIT na temat planowanego zabójstwa[5]. Tuż po zabójstwie związki Güneya z MIT potwierdził w rozmowie z dziennikiem Yeni Özgür Politika Murat Şahin, były agent tej agencji mieszkający w Szwajcarii[6]. Ujęła je także w akcie oskarżenia francuska prokuratura[7]. MIT to Millî İstihbarat Teşkilatı – turecka Narodowa Agencja Wywiadowcza. Kto tu jest terrorystą? Wspomniany turecko-kurdyjski proces pokojowy został oficjalnie ogłoszony 21 marca 2013 roku podczas obchodów newrozu, kurdyjskiego (i nie tylko, obchodzi go wiele bliskowschodnich nacji, np. Persowie) nowego roku. Wszystko wskazuje na to, że Turcja od początku prowadziła negocjacje w złej wierze. Mimo to 28 lutego 2015 roku ogłoszone zostało „Porozumienie z Dolmabahce”[8], które miało być „mapą drogową” rozwiązania konfliktu. Parę miesięcy później Erdogan wyparł się porozumienia ogłoszonego publicznie w tureckiej telewizji między innymi przez wicepremiera Yalçına Akdoğana. Jednocześnie pracowano nad planem „Kolaps”. Jego istnienie ujawniła w grudniu 2015 roku turecka prasa, istniał jednak już co najmniej we wrześniu 2014 roku[9]. Zakładał wydanie wojny kurdyjskim miastom na południowym-wschodzie Turcji i ich cywilnym mieszkańcom. I ten plan został zrealizowany. Bodźcem do wznowienia wojny były wybory parlamentarne 7 czerwca 2015 roku. W wyborach tych rządząca AKP (Adalet ve Kalkınma Partisi – Partia Sprawiedliwości i Rozwoju) straciła bezwzględną większość w parlamencie. Dalej była najliczniejszą partią, ale nie mogła samodzielnie rządzić. Jednocześnie do parlamentu po raz pierwszy w historii weszła partia prokurdyjska, wspomniana już HDP. Do tej pory ruchowi kurdyjskiemu udawało się wprowadzać pojedynczych działaczy, ale wyśrubowany, dziesięcioprocentowy próg wyborczy uniemożliwiał wejście jako zorganizowana siła. Halkların Demokratik Partisi zdobyła 13,12% głosów. Reakcją rządzącego Turcją prezydenta Erdogana było wznowienie wojny. Chodziło o zmobilizowanie z jednej strony antykurdyjskiego, nacjonalistycznego elektoratu tureckiego, a z drugiej strony zastraszenie wyborców HDP i rozbicie okręgów wyborczych, w których ta partia wygrała. Plan się powiódł, w kolejnych wyborach, które odbyły się 1 listopada 2015 roku AKP odzyskała większość bezwzględną (ale HDP ponownie weszła do parlamentu). Nie zakończyło to jednak kampanii terroru. Raport Human Rights Watch[10] z lipca 2016 roku podaje między innymi: – 22 miasta, lub dzielnice miejskie objęte represjami.
– Ponad 355 000 ludzi wygnanych z domów.
– Co najmniej 338 cywili zabitych do końca kwietnia (obliczenia Tureckiej Fundacji Praw Człowieka).
– Tylko pomiędzy 14 grudnia a 11 lutego 2016 władze tureckie zamordowały 66 mieszkańców Cizre, w tym 11 dzieci.
– Partia HDP ocenia liczbę zabitych w Cizre na 251osób, ale identyfikacja ofiar jeszcze trwa.
– Potwierdzone strzelanie do cywilów pod biała flagą.
– Potwierdzone zabijanie rannych.
– Potwierdzone umyślne zabijanie dzieci.
– Potwierdzone wykorzystywanie przez armię turecką szpitali do prowadzenia operacji militarnych.
– Potwierdzony ostrzał cywilów przez armię turecką z moździerzy.
– Potwierdzony ostrzał ludzi pomagających rannym.
– Cywile ginęli także w dzielnicach gdzie nie było żadnych walk z kurdyjską samoobroną.
– Niszczenie całych dzielnic na rozkaz rządu.
– W Cizre zidentyfikowano 95 000 m2 (9,5 hektara) zniszczonych domów.
– Brak reakcji rządu tureckiego na żądanie Wysokiego Komisarza ONZ d/s Praw Człowieka wpuszczenia komisji ONZ.
– Blokowanie dostępu organizacjom praw człowieka.
– Prawo z 23 czerwca zapewniające bezkarność popełniającym zbrodnie żołnierzom i funkcjonariuszom państwowym.
– Komisja Wenecka uznała przepisy na podstawie których wprowadzono godzinę policyjną za niezgodne z turecką konstytucją i umowami międzynarodowymi.
– Naruszenie godziny policyjnej miało być w teorii karane grzywną 100 lirów, ale w praktyce groziło zastrzelenie, lub więzienie. Opublikowany w marcu raport Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka[11] obejmujący okres od lipca 2015 do grudnia 2016 mówi już o 1200 zabitych, oraz od 355 tysięcy do pół miliona wygnanych z miejsca zamieszkania. W jednym masowym mordzie w trzech piwnicach Cizre tureckie siły rządowe zamordowały do 189 osób (wg raportu ONZ, inne źródła podają inne dane, dokładna liczba jest trudna do ustalenia, bo władze tureckie dokładnie wyczyściły miejsce zbrodni). Przygotowany w 2019 roku przez Stowarzyszenie Monitorowania Migracji przy wsparciu Unii Europejskiej raport na temat pogwałceń praw człowieka wobec kobiet, które miały miejsce podczas tej operacji[12] mówi o pół milionie wysiedlonych, oraz 1 milionie 809 tysiącach osób dotkniętych represjami. Kto tu jest terrorystą? 3 października 2015 roku 24 letni Haci Birlik został najpierw raniony przez policyjnego snajpera, a kiedy ranny założył sobie opaskę uciskową, dobity z bliska. W jego ciele było 28 kul. Następnie jego ciało wleczono za tureckim samochodem policyjnym. Haci był początkującym aktorem, jedyną jego zbrodnią było posiadanie szwagierki, posłanki z ramienia HDP[13]. Kto tu jest terrorystą? 57 letnia Taybet İnan’ın została zamordowana 19 grudnia 2015 roku na ulicy w Silopi przez siły tureckie. Jej ciało leżało na tej ulicy przez tydzień. Jej szwagier, który usiłował odciągnąć zwłoki także został zabity[14]. Kto tu jest terrorystą? 25 grudnia 2015 roku w Sur członkowie tureckich sił bezpieczeństwa zabili 3 miesięczną Miray İnce i jej 82 letniego pradziadka, Ramazana İnce. Miray została najpierw raniona, a następnie, podczas transportowania do szpitala pod biała flagą osoby niosące ją (dwóch mężczyzn i kobieta) zostały ponownie zaatakowane mimo telefonicznego uzgodnienia z policją transportu rannego dziecka. Dziewczynka ponownie trafiona zmarła, jej dziadek został śmiertelnie ranny i zmarł po kilku godzinach, ranna została też matka[15]. Kto tu jest terrorystą? 11 letnia Büşra Yürü zabita ostrzałem moździeżowym tureckiej armii, wraz z 13 letnim Yusufem Akalınem (10 letnia Dilan Akalın, została ciężko ranna), 14 stycznia 2016 w dzielnicy Dağkapı w Diyarbakır. 14 stycznia 2016 roku w dzielnicy Dağkapı turecka armia ostrzelała z moździerzy bawiące się dzieci. Zginęli Yusuf Akalın, lat 13 i Büşra Yürü, lat 11, Dilan Akalın, lat 10 została ciężko ranna[16]. Kto tu jest terrorystą? 19 kwietnia 2016 roku w Van została śmiertelnie raniona przez turecką policję Remziye Bor. Remziye była w ciąży. Cesarka uratowała dziecko, matka zmarła nie odzyskawszy przytomności[17]. Kto tu jest terrorystą? Jesienią 2016 roku wypłynęło nagranie, na którym armia turecka zabija dwie wzięte do niewoli partyzantki YJA-Star (Yekîneyên Jinên Azad ên Star – Oddziały Wolnych Kobiet Isztar, kobiece oddziały PKK, męskie to Hêzên Parastina Gel‎). Schwytanym dziewczętom strzelono w tył głowy[18]. Tak jak NKWD polskim jeńcom w Katyniu. Kto tu jest terrorystą? To nic nowego. „Na moich oczach wojsko zabiło partyzanta PKK zrzucając go z helikoptera. Widziałem odcinanie uszu partyzantom. Widziałem członka MHP (Milliyetçi Hareket Partisi – turecka partia nacjonalistyczna) z naszyjnikiem zrobionym z uszu partyzantów.” To słowa Yannisa Vasilisa Yaylaliego, snajpera armii tureckiej biorącego udział w operacjach antypartyzanckich w pierwszej połowie lat 90tych[19]. Kto tu jest terrorystą? Jak wyglądały te operacje? Ponownie oddajmy głos Yannisowi: „Naciskaliśmy na kurdyjskich wieśniaków, aby nie pomagali partyzantom PKK. Nie pozwoliliśmy im zbierać plonów z pól. Zabieraliśmy ich jedzenie, ponieważ mogliby dać nadmiar partyzantom. Chcieliśmy aby mieszkańcy wioski byli głodni. (…)Ludność dwóch wiosek uciekła i wioski zostały spalone przez wojsko. Ale ludzie z innej powiedzieli: „cokolwiek zrobicie, nie odejdziemy.” Wiec biliśmy ich dopóki nie opuścili swoich domów. Druga drużyna przybyła za nami i spaliła wioskę.” Kto tu jest terrorystą? We wrześniu 1994 roku Yannis dostał się do partyzanckiej niewoli. „Zabrali mnie do małego obozu. Partyzanci przygotowywali posiłek nad wodą, korzystając z brzegu rzeki. Mieli ogień, ale ukryty, żeby nie było widać z daleka. Şerif Goyi przyszedł do mnie i powiedział: „Jesteś jeńcem wojennym, a my postępujemy zgodnie z Konwencją Genewską”. W 1994 roku PKK wprowadziło przestrzeganie Konwencji Genewskiej, a rok później oficjalnie do niej przystąpiło. (…) W grudniu 1996 r., po dwóch latach i trzech miesiącach, zostałem zwolniony.” Tak, kiedy armia turecka morduje jeńców, PKK traktuje ich zgodnie z Konwencją Genewską, do której przystąpienie ogłosiła na początku 1995 roku. Doprawdy, kto tu jest terrorystą? „1. W konflikcie z tureckimi siłami państwowymi PKK zobowiązuje się przestrzegać konwencji genewskich z 1949 r. i pierwszego protokołu z 1977 r. dotyczących prowadzenia działań wojennych i ochrony ofiar wojny oraz traktować te zobowiązania jako mające moc prawną w ramach swoich sił i na obszarach znajdujące się pod ich kontrolą. 2. Aby rozstrzygnąć wszelkie niejasności, PKK postrzega następujące grupy jako część tureckich sił bezpieczeństwa, a zatem jako uzasadnione cele ataku: a – członkowie tureckich sił zbrojnych; b – członkowie tureckich sił antypartyzanckich; c – członkowie Tureckiego Agencji Wywiadowczej (MIT); d – członkowie tureckiej żandarmerii; e – strażnicy wiejsc[20]. PKK nie traktuje urzędników służby cywilnej jako członków sił bezpieczeństwa, chyba że wchodzą oni w zakres jednej z powyższych kategorii. 3. PKK będzie traktować pojmanych członków tureckich sił bezpieczeństwa jako jeńców wojennych.” Oświadczenie PKK na konferencji prasowej w Genewie 24 stycznia 1995 r[21]. Nota bene od wznowienia konfliktu PKK wzięła kolejnych kilkunastu jeńców[22]. Są cali, zdrowi i apelują do tureckich władz o zainteresowanie się ich losem. Przy okazji zeszłorocznych wyborów w Turcji PKK udostępniła apele 9 z nich do ich rządu[23]. PKK deklaruje, że jest gotowa przekazać ich państwu tureckiemu. A to milczy. Jednym z elementów tureckiej wojny przeciwko Kurdom są miny. Jaką rolę pełnią miny przeciwko partyzantce? Otóż Turcja uznawała kurdyjskie wioski za wsparcie dla partyzantów, niszczyła je i przepędzała mieszkańców. Szacuje się, że w latach 80tych i 90tych turecka armia zniszczyła około 3-4 tysięcy wiosek, że wypędzenia objęły 2-3 mln osób (głównie do miast, skąd ponownie wygnano ich po 2015 roku), a w ich trakcie zabito 30 tysięcy osób[24]. Natomiast żeby ich mieszkańcom nie przyszło czasem do głowy wrócić, okolice zniszczonych wiosek zaminowano[25]. Te miny ciągle tam są. W 2003 roku Turcja podpisała, a w 2004 ratyfikowała Traktat Ottawski zobowiązując się do zniszczenia zapasów min i usunięcia już położonych do 2014 roku. Nie wywiązała się. Poprosiła o wydłużenie terminu o kolejne 10 lat. Dostała 8, do 2022 r. I dalej nie podejmuje żadnych działań. Inna sprawa, że może mieć z tym problem, bo po prostu nie wie gdzie te miny są. Latem 2016 roku turecka jednostka wojskowa budująca mur na granicy z Syrią natknęła się na własne miny (granicę syryjską też minowano), których nie miała na mapach[26]. Wg oficjalnych danych tureckiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, w latach 1984–2009, 1269 osób straciło życie na minach. Ostatnimi ofiarami byli w lipcu zeszłego roku 4-letnia Nupelda Güloğlu i jej i 10-letnii brat Ayaz. Kto tu jest terrorystą? W ostatnich latach Państwo Islamskie znane pod skrótem ISIS (lub ISIL), albo obelżywym mianem Daesh przeprowadziło w Turcji kilka zamachów terrorystycznych. Co ciekawe wszystkie one, za wyjątkiem jednego, były wymierzone w społeczność kurdyjską, a ten jeden to sylwestrowy atak na „dekadencki” klub nocny niezbyt lubiany przez tureckie władze. Pozostałe to np. kurdyjskie wesele, czy manifestacje prokurdyjskich organizacji. Przypadek? Nie, raczej współpraca, a przynajmniej akceptacja ze strony tureckich władz. Przykładowo turecka policja miała wiedzę o planowanym przez Daesh zamachu w Ankarze 10 października 2015 roku, w którym zginęło 109 osób, a ponad 500 osób zostało rannych i nie powstrzymała go[27]. Ba, wg Centrum Wywiadu Unii Europejskiej (EU INTCEN) to właśnie Erdogan i jego partia AKP zlecili ten zamach[28]. Kto tu jest terrorystą? Zresztą współpraca Turcji z Daesh jest dobrze znana i udokumentowana[29]. Potwierdza to np. raport holenderskiego wywiadu[30]. Niedawno zabity kalif Daesh, Abu Bakr al-Baghdadi zginął w swojej kryjówce tuż przy tureckiej granicy, na terytorium kontrolowanym przez pro-tureckich dżihadystów. Jego następcą został iracki Turkmen Amir Mohammed Abdul Rahman al-Mawli al-Salbi, którego brat przebywa w Turcji jako przedstawiciel irackiej partii Turkmeński Front Iraku, która jest finansowana i kierowana przez… turecki wywiad MIT[31]. Obaj bracia utrzymywali kontakty do czasu wyboru jednego z nich nowym szefem terrorystów[32]. Dokumentowanie związków Turcji z Daesh nie jest zajęciem bezpiecznym. 19 października 2014 roku została zamordowana libańsko-amerykańska dziennikarka Serena Shim, która ujawniała te powiązania[33]. Kto tu jest terrorystą? Mógłbym podać jeszcze dziesiątki przykładów. Takich jak masakra Roboski, o której niedawno pisałem. Jak bombardowanie obozu uchodźców, mordowanie uchodźców na granicy, atakowanie cywilów białym fosforem, czy dostarczanie broni terrorystom Boko Haram w Afryce. I pewnie jeszcze przyjdzie mi o tym pisać. Mógłbym też napisać więcej o działaniach PKK, np. o tym jak rzucili się na ratunek mordowanym przez Daesh Jezydom – o tym trochę już pisałem. Ale teraz pozwolę sobie napisać jak na pytanie o to kto jest terrorystą odpowiada turecka władza. Otóż są nimi np. ogrodnicy sadzący kwiatki. Serio. Nurcan Baysal, dziennikarka uhonorowana odznaczeniem The Front Line Defenders Award, które jej wręczyła zastępczyni Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka Kate Gilmore, opisała jak tureckie władze zniszczyły kwiatki posadzone na klombie, bo były w kolorach kurdyjskich[34]. Ponad dwa tysiące naukowców podpisało list otwarty przeciwko równaniu z ziemią przez turecką armię kurdyjskich miast na południowym wschodzie Turcji i mordowaniu ich mieszkańców. Ponad 120 z tych terrorystów już usłyszało wyroki. Trwają aresztowania kolejnych[35]. Ratownicy medyczni pomagający mieszkańcom tych miast to też terroryści[36]. Podczas tego równania z ziemią nauczycielka Ayşe Çelik powiedziała publicznie w tureckiej telewizji, że „dzieci nie powinny umierać”. Za tą terrorystyczna frazę usłyszała wyrok 15 miesięcy więzienia[37]. Członkowie zarządu największej i najstarszej tureckiej organizacji zrzeszającej lekarzy, Türk Tabipleri Birliği wystosowali antywojenny apel podczas agresji na Efrin. Nie wypowiadali się przeciwko tej konkretnej agresji, tylko wojnie jako takiej. Cała jedenastka usłyszała już wyroki. Dziesięć razy po roku i osiem miesięcy więzienia. Jedenasty dostał trzy lata i trzy miesiące[38]. Kiedy zostali aresztowani solidarność z nimi wyraziła polska Naczelna Rada Lekarska[39]. Dla Turcji każdy przejaw kurdyjskiej kultury to „terroryzm”. Nudem Durak odsiaduje wyrok 19 lat więzienia za śpiewanie po kurdyjsku i nauczanie dzieci kurdyjskich piosenek![40] Arzu Demir dostała „tylko” sześć lat za napisanie książek o ruchu kurdyjskim[41]. Gwizdanie kurdyjskiej piosenki? Terroryzm![42] Granie kurdyjskiej muzyki na weselu? Terroryzm![43] Wiecie co jeszcze jest dla tureckiego reżimu terroryzmem? Np. świętowanie zwycięstwa w wyborach lokalnych przez dwoje współburmistrzów z prokurdyjskiej partii HDP[44]. Belgijski minister spraw zagranicznych i obrony Philippe Goffin zapowiedział, że rząd nie zamierza respektować wyroku sądu[45]. Paweł Ziółkowski - dumny wnuk takiego samego „terrorysty” jak ci z PKK, tyle że z Armii Krajowej [1] https://twitter.com/fgeerdink/status/1225173262205956096 [2] https://revolutionfeministe.wordpress.com/2016/08/23/sakine-cansizs-double-struggle-abolition-of-patriarchy-autonomy-of-kurdistan, https://komun-academy.com/2019/01/09/the-life-of-sakine-cansiz-realizing-utopias-here-and-now [3] http://www.slate.fr/story/133979/guerre-de-lombre [4] http://hevallo.blogspot.com/2014/01/leaked-video-connects-turkish-secret.html [5] https://www.avrupa-postasi.com/avrupa/paris-katliamina-iliskin-yeni-belge-h92058.html, https://stockholmcf.org/alleged-details-of-paris-killings-of-3-kurdish-women-by-turkeys-mit-exposed [6] http://yeniozgurpolitika.net/omer-bizim-birimden [7] https://www.globalrights.info/2017/01/75743 [8] http://www.aljazeera.com.tr/haber/ortak-aciklamanin-tam-metni [9] https://www.nerinaazad.org/columnists/oktay_yildiz/cokturme-plani [10] https://www.hrw.org/news/2016/07/11/turkey-state-blocks-probes-southeast-killings [11] http://www.ohchr.org/Documents/Countries/TR/OHCHR_South-East_TurkeyReport_10March2017.pdf [12] O raporcie: https://www.opendemocracy.net/en/north-africa-west-asia/kurdish-womens-experience-of-state-violence-in-turkey, on sam jest w tej chwili niedostępny online [13] http://observers.france24.com/en/20151008-turkey-police-dragged-streets-kurdish-video, http://www.dailymail.co.uk/news/article-3262116/Turkish-officials-defend-shooting-dead-Kurdish-protestor-dragging-body-streets-saying-corpse-booby-trapped.html, https://www.huffingtonpost.com/entry/turkey-dragged-kurdish-man-video_us_56142087e4b022a4ce5fc79e [14] https://www.reuters.com/article/us-turkey-kurds/turkish-cleansing-operation-rocks-southeastern-cities-idUSKBN0U80FQ20151226, http://kurdishquestion.com/oldarticle.php?aid=dead-bodies-on-the-street-and-the-unforgiving-war-in-kurdistan, http://www.demokrathaber.org/guncel/taybet-inan-in-kizi-o-sokaga-her-baktigimda-annemin-yerde-h94332.html [15] https://www.hrw.org/news/2016/07/11/turkey-state-blocks-probes-southeast-killings [16] tamże. [17] http://jinha.com.tr/en/ALL-NEWS/content/view/53209 [18] https://twitter.com/TurkeyUntold/status/792333485105115136 [19] https://corporatewatch.org/from-fascist-to-anti-militarist-an-interview-with-a-turkish-ex-soldier-2 [20] Tzw. “Strażnicy Wiosek” są formacją kolaboracyjną stworzoną przez władze tureckie. Rekrutacja w ich szeregi często (choć nie zawsze) była przymusowa. Więcej o nich: https://www.buzzfeed.com/borzoudaragahi/turkeys-longest-war [21] http://hartford-hwp.com/archives/51/009.html [22] https://ahvalnews.com/pkk/have-we-given-turkish-soldiers-held-captive-pkk [23] https://anfenglishmobile.com/features/call-from-captive-soldiers-and-police-officers-held-by-pkk-27271, https://anfenglishmobile.com/human-rights/ihd-issues-a-call-for-soldiers-and-police-officers-held-by-pkk-27438 [24] Zdjęcia satelitarne pozostałości zniszczonych kurdyjskich wiosek w Turcji: https://twitter.com/ew_Apo_leon/status/1170440955801067526 [25] https://ahvalnews.com/land-mines/land-mines-still-claiming-victims-turkey [26] https://www.nordicmonitor.com/2019/06/turkish-military-lost-maps-showing-mining-locations-on-syrian-border [27] http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1703497/emniyet-8-gun-onceden-ankaradaki-gar-katliami-hazirligini-biliyormus.html [28] https://ahvalnews.com/terrorism/ahval-reveals-top-secret-eu-report-akp-commissioned-isis-ankara-massacre [29] https://investigativejournal.org/wp-content/uploads/2019/02/Abdullah-report.pdf, https://www.hstoday.us/subject-matter-areas/terrorism-study/the-isis-ambassador-to-turkey, http://mediumpubliczne.pl/2015/11/to-turcja-odpowiada-za-sukcesy-isis-raport-columbia-university, https://www.turkishminute.com/2017/11/11/opinion-turkish-intelligence-agency-mit-leased-busses-to-transport-jihadist-to-syria, https://www.birgun.net/haber-detay/turkish-jihadist-reveals-how-ankara-turned-a-blind-eye-to-isis-radicalization-118640.html, https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/isis-to-rebuild-in-africa-if-defeated-in-syria-and-iraq-a7234456.html, https://medium.com/insurge-intelligence/former-turkish-counter-terror-chief-exposes-governments-support-for-isis-d12238698f52, https://www.rand.org/blog/2018/04/turkeys-double-standard-how-ankaras-actions-contradict.html, http://foreignpolicy.com/2018/04/12/turkeys-double-isis-standard, https://ahvalnews2.com/isis-turkey/phone-records-show-key-isis-man-bargaining-turkish-soldiers [30] https://www.kurdistan24.net/en/news/ce265bb3-6409-4fd4-8d93-420d39ccf996, https://www.aivd.nl/documenten/publicaties/2018/11/05/aivd-publicatie-de-erfenis-van-syrie-mondiaal-jihadisme-blijft-dreiging-voor-europa [31] https://www.internethaber.com/barzaniden-mite-suclama-100754h.htm [32] https://www.theguardian.com/world/2020/jan/20/isis-leader-confirmed-amir-mohammed-abdul-rahman-al-mawli-al-salbi [33] http://www.tvp.info/17314843/tajemnicza-smierc-amerykanskiej-dziennikarki-w-turcji, http://www.foxnews.com/world/2016/11/15/two-years-after-u-s-born-journalist-dies-in-turkey-question-lingers-how-did-it-happen.html, http://www.middleeasteye.net/news/war-zones-museum-legacy-serena-shim-972035748 [34] https://www.indexoncensorship.org/2018/08/in-colonised-kurdish-society-even-the-flowers-can-be-labelled-terrorists [35] https://ahvalnews.com/peace-petition/turkey-arrests-math-professor-over-terror-propaganda [36] https://jacobinmag.com/2018/12/turkey-war-cizre-health-workers-erdogan-repression [37] https://turkeypurge.com/diyarbakir-teacher-given-1-year-jail-sentence-over-comments-during-live-talk-show [38] https://www.ntv.com.tr/turkiye/ttb-davasinda-karar,_FVS0p7MPUuc8LAPtzL2ZQ [39] http://gazetalekarska.pl/?p=38598 [40] http://songfornudemdurak.org [41] http://www.fairpress.eu/blog/2017/01/31/kurdish-journalist-sentenced-6-years-prison-books-no-state-power-or-even-dictatorship-can-prevail-truth-shinning [42] https://anfenglishmobile.com/news/prosecutor-demands-7-year-sentence-for-whistling-a-kurdish-song-25052 [43] https://anfenglishmobile.com/news/two-musicians-detained-for-singing-in-kurdish-in-a-wedding-25879, https://anfenglishmobile.com/news/turkey-arrests-two-wedding-singers-for-singing-kurdish-songs-25129 [44] http://www.kurdistan24.net/en/news/bb4557f1-2ca7-411a-b5c1-e4dce094ecf1 [45] https://www.vrt.be/vrtnws/en/2020/01/29/belgian-government-continues-to-view-pkk-as-a-terrorist-organisa